Зошто е важно да користам “јас пораки” кога разговарам со моето дете? 

„Јас говорот“ е техника на ненасилна комуникација, со која јасно се изразуваме себеси, односно сопственото видување на дадена ситуација/ проблем, сопствените чувства и потреби кои се јавуват во таа ситуација и своите очекувања за промена на ситуацијата. Со „Јас говорот“ никогаш не се напаѓа личноста на оној на кој му е упатена пораката, што овозможува комуникација без критикување, обвинување или засрамување на другиот. „Јас говорот“ е прецизен, јасен, конкретен и конструктивен, односно секогаш насочен на специфичен проблем, постапка, ситуација или однесување со цел унапредување на меѓусебното разбирање и изнаоѓање на прифатливо решение.

„Јас пораките“ ја имаат следнава структура:

• Кажуваме што точно се случило држејќи се за фактите, без проценка, обвинување или интерпретација на ситуацијата- на пример: „Кога ќе влезам дома, а сè е расфрлано...“

• Кажуваме како сме се почувствувале во таа ситуација, без самообвинување и правдање- на пример: „...јас се лутам...“

• Кажуваме која потреба сме ја имале- на пример: „... бидејќи сум уморен/ уморна и потребен ми е одмор...“

• Кажуваме кој исход го посакуваме, преку конкретно и реалистично барање, без наредба, закана и уцена- на пример: „Би сакал/а да се договориме како да ги поделиме обврските во домот“.

Во комуникацијата родител- дете употребата на „Јас пораки“ е мночу значајна. Со овој начин на комуникација родителот се изразува себеси (своите мисли, чувства, потреби и желби) и објаснува како конкретното однесување/ постапка на детето влијае врз него, покажувајќи ја својата подготвеност за разговор. При тоа тој не ја напаѓа, навредува или критикува личноста на детето, а детето не се чувствува загрозено и нападнато. На овој начин се отвара комуникација без предизвикување на одбрамбен или напаѓачки став кај детето, односно се создава сигурна основа за да не дојде до посериозни пречки во комуникацијата или до отворен конфликт. Со ваквата комуникција родителот е во можност позитивно да влијае врз промената во одредено однесување на детето, без да наметне чувство на вина и срам и да дојде до создавање на негативна слика за себе кај детето. Истовремено се зголемува довербата, искреноста и разбирањето помеѓу родителот и детето, што долгорочно го издигнува односот родител- дете на повисоко ниво и го зголемува неговиот квалитет. Користејќи го ваквиот начин на комуникација, родителот претставува позитивен модел за своето дете и му помага да научи како тоа да комуницира со други возрасни или со врсниците.

За крај, од исклучителна важност е да се има на ум дека „Јас пораката“ не ја прави само нејзината форма, туку и нејзината автентичност. Изразените чувства и потреби треба да бидат автентични и искрено да се покаже добра волја за меѓусебно разбирање и решавање на проблемот.

м-р Билјана Пешова

психолог, психотерапевтка под супервизија